English below

Video geïnspireerd door het schilderij David en Batseba (David and Bathseba) van Lucas Gassel (rond 1538), op uitnodiging van expositieruimte de Cacaofabriek, Helmond 2020.

Centraal in een diep, uitgestrekt landschap staat de labyrintische lusthof van de abdij van Thelema. Dat labyrint was onderdeel van een utopische anti-kloostergemeenschap waar alleen knappe nonnen en monniken samen leefden onder het motto ‘do what thou wilt’ (‘Fais ce que voudras’ Rabelais 1532). Alles in het schilderij van Lucas Gassel uit 1538 is een allegorie op het machtsmisbruik, het overspel en de intriges aan het hof in Gassel’s tijd. Zo ook de bijbelse scene waaraan het schilderij zijn naam ontleent. David verleidt Batseba, verkracht en bezwangert haar en laat haar echtgenoot vervolgens met opzet omkomen in de oorlog. Bizar genoeg wordt deze gewelddadige oudtestamentische thematiek door Gassel aangevuld met hoofse sport en spelen, zoals boogschieten en tennis.
Dit is waarschijnlijk de eerste keer in de renaissance dat een tennisveld wordt geschilderd.

Veel van de geschilderde beelden interpreteert Michiel van Bakel op een eclectische manier naar het hier en nu. Zo is de Hollandse linde die centraal in het videolabyrint staat de oudste van Nederland, notabene op een steenworp afstand van het plaatsje Gassel. De boom is 500 jaar oud, en daarmee de volwassen versie van het lindeboompje midden op Gassel’s schilderij. De voortbewegende zuilengalerij blijkt bij nadere beschouwing de Helmondse Kasteel Traverse* met daarachter een Google street view van het hedendaagse Jeruzalem, het ‘City of David’ gedeelte van de omstreden stad. De soundtrack is een bewerkt madrigaal van de mysterieuze Maddalena Casulana, een tijdgenoot van Gassel en de eerste vrouwelijke componist die in boekvorm haar muziek liet drukken en uitgeven. Op de achtergrond, in de galm van de kathedraal, klinkt het gekerm van 2 tennissers, een man en een vrouw in een intens spel…

*De plek waar expositieruimte ’t Meyhuis gevestigd was en waar videokunstenaar Michiel van Bakel met vader Gerrit midden jaren ’70 naar moderne kunst ging kijken, terwijl het autoverkeer boven je hoofd raasde. Overigens is de luchtkwaliteit in de omgeving van dit stukje weg onveranderd één van de slechtste van Nederland dankzij de automobiel. Over lustobjecten gesproken…

Techniek: Animatie van gelaagde pointclouds gebaseerd op foto’s

 

Video (Michiel van Bakel 2020, loop, 4′, UHD, stereo) inspired by the painting David and Batseba (David and Bathseba) by Lucas Gassel (around 1538).

Central to a deep, expansive landscape is the labyrinthine pleasure garden of the abbey of Thelema. That labyrinth was part of a utopian anti-monastery community where only handsome nuns and monks lived together under the motto ‘do what thou wilt’ (‘Fais ce que voudras’ Rabelais 1532). Everything in the painting is an allegory of the abuse of power, adultery and intrigues at court in Gassel’s time. So is the biblical scene from which the painting takes its name. David (top right of the original painting) seduces Bathseba (left near the swimming pool), rapes and makes her pregnant and then deliberately causes her husband to die in a war. Most bizarre Gassel adds courtly sports and games such as archery and tennis to this violent Old Testament theme. This is probably the first time in the Renaissance that a tennis court is painted.

Michiel van Bakel interprets many of the painted images in an eclectic way to the here and now. For example, the Dutch linden tree at the centre of the video labyrinth is the oldest in the Netherlands, just a stone’s throw away from the town of Gassel. The tree is 500 years old, and thus the mature version of the linden tree in the middle of Gassel’s painting. On closer inspection, the advancing colonnade turns out to be the Helmond Castle Traverse* with behind it a Google street view of contemporary Jerusalem, the ‘City of David’ part of the controversial city. The soundtrack is an adapted madrigal of the mysterious Maddalena Casulana, a contemporary of Gassel and the first female composer to have her music printed and published in book form. In the background, in the reverberation of the cathedral, the moaning of two tennis players, a man and a woman in an intense play…

*The place where the Meyhuis was located and where video artist Michiel van Bakel and father Gerrit started looking at modern art in the mid-1970s, while car traffic raged above your head. Incidentally, the air quality in the vicinity of this stretch of road remains one of the worst in the Netherlands thanks to the automobile. Talking about ‘lust objects’…

Technique: Animation of composited pointclouds from photographs.

https://en.wikipedia.org/wiki/Lucas_Gassel

Made possible by De Cacaofabriek and a grant from the Mondriaan Fund